مؤلفه‌های توسعۀ فردی و رشد معنوی انسان در کلام الملوک باباجان قزوینی بر اساس نظریات وین دایر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه ادبیات. دانشکده علوم انسانی دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور. تهران. ایران،

10.22054/cisl.2023.72556.1013

چکیده

کمال الدین حاجی بابا بن میرزاجان قزوینی، یکی از برجسته‌ترین شاگردان شیخ بهایی است. او کلام‌الملوک را به سال ۱۰۴۳ق تالیف کرده است؛ که نسخه یگانه آن به شماره ۱۰۲۹۴ در کتابخانه مجلس نگهداری می‌شود. موضوع کلام الملوک باباجان قزوینی، درمقامات عرفانی، احوالات و سخنان عرفا و اولیاء الهی است. استفاده از دستاوردهای دانش روان‌شناسی در ادبیّات، ابزاری سودمند در تحلیل علمی‌ و متون ادبی است. به این منظور، در مقالۀ حاضر، با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و رویکرد تطبیقی، دیدگاه باباجان قزوینی با نظرات وین دایر(1940- 2015م.) نظریه‌پرداز آمریکایی که مروج نظریۀ توسعه فردی و رشدمعنوی بود، مقایسه شده است. از دیدگاه باباجان قزوینی و وین دایر، انسان اهمیت زیادی دارد. تحلیل آراء این دو شخصیّت نشان می‌دهد که او همسو با آزمودنی‌های وین دایر، در ارتباطات خود با مردم، نگرشی کل‌گرا و همراه با مهربانی و مودت داشته است. هم‌چنین، در ساختار منش مردم‌گرای باباجان و آزمودنی‌های وین دایر، موضوعاتی چون توجّه به مفاهیم اساسی اخلاقی انسانی، دوری از ذمایم و رذایل اخلاقی مشترک بوده است. با استناد به یافته‌های این بررسی میان‌رشته‌ای، اندیشه و شخصیّت خودشکوفا و مردم‌گرای باباجان به اثبات می‌رسد.